შენ გამოცდილი მკითხველი და ლიტერატურის გულშემატკივარი ხარ, ქართული ლიტერატურა ძალიან კარგად იცი, გიყვარს, მისით ამაყობ კიდეც. შესაძლოა ამბები, რომელთაც ამ სტატიაში ჩამოვთვლით, იცოდე, შესაძლოა, ზოგიერთი დეტალი შენთვის სიახლეც იყოს. ასეა თუ ისე, მგონი, მაინც დაგაინტერესებს ეს საინტერესო ჩამონათვალი:

1

ქართული პოეზიის ერთ-ერთი ბრწყინვალე მარგალიტის, „შენ ხარ ვენახის“ ავტორის, დემეტრე-დამიანეს, დავით აღმაშენებლის უფროს ძეს, მეფე დემეტრე I-ს, ძალაუფლების წართმევის მიზნით საკუთარმა შვილმა, დავითმა, რამდენჯერმე მოიწყო შეთქმულება და ბოლოს, მეფობა წაართვა კიდეც.

2

ქართული ლიტერატურის ისტორიაში ქალი ავტორების ნაკლებობაა, არადა, ბევრი მოგზაური, რომელიც საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში მოგზაურობდა, წერდა, რომ საქართველოში ძალიან განსწავლული ქალები არიან, მეტიც, არქანჯელო ლამბერტი აღნიშნავს, რომ ქართული წერა-კითხვა დღეს სულ მოსპობილი იქნებოდა აქ, რომ ქალებს არ შეენახათ იგი. ისე რომ თუ ვისმე უნდა კითხვა შეისწავლოს, უნდა რომელსამე ქალს მიებაროს სასწავლებლად“, ხოლო კასტელი, თავის ალბომში ერთ უცნობ მეგრელ პოეტ ქალსაც ჩახატავს. ჩვენ დღეს ამ პოეტის სახელი არ ვიცით, ისევე, როგორც სხვების, თუმცა შესაძლოა, ბევრი ლექსი, რომელსაც დღეს ხალხურის სახელით ვიცნობთ, სწორედ ასეთი დაკარგული პოეტისა იყოს.

3

ქართულ ლიტერატურაში ქალთა სახეების გალერეას შეავსებს და შეამკობს ვანის ქვაბების წარწერები. ვანის დედათა მონასტერში სხვადასხვა მიზეზით მცხოვრები ქალების მიერ შესრულებული კედლის წარწერები მრავალი კუთხითაა საინტერესო. მაგალითად, სწორედ აქედანაა „ვეფხისტყაოსნის“ ჩვენამდე მოღწეული ყველაზე ძველი ხელნაწერი და ასევე, ცნობილი ხალხური ლექსის „შენ, ჩემო დიდო იმედო“, ერთ-ერთი ვერსია, რომელიც შესაძლოა, თავად ავტორმა მიაწერა კედელს.

4

ანტონ კათალიკოსმა ’’დღესა ერთსა 80 დაბეჭდილი წიგნი (’’ვეფხისტყაოსანი’’) ვახტანგ მეფისავე შთააყრევინა მტკვარსა, ვითარცა წიგნი მავნებელი მკითხველთათვის და მომწამვლელი ქრისტიანთა გონებისა და გრძნობისა

5

ალექსანდრე ყაზბეგმა თავისი „ელგუჯა“ მკითხველთა თხოვნით გააგრძელა. თურმე, თავდაპირველად "ელგუჯა" მთავრდებოდა ახლანდელი პირველი თავის ბოლოში, ანუ ელგუჯას სიკვდილით. სტამბაში ასოთამწყობებს განუცხადებიათ, ფელეტონს არ ავაწყობთ, თუ სანდრო ელგუჯას ამბავს არ განაგრძობს, ამისთანა ვაჟკაცს ასე ადრე არ მოვაკვლევინებთო. ალექსანდრეს გაუთვალისწინებია მუშების თხოვნა თუ რჩევა - მძიმედ დაჭრილი ელგუჯასთვის სიცოცხლე უჩუქებია და მოთხრობის ბოლოს მიუწერია: "გაგრძელება იქნება".

6

ლიტერატურაში, განსაკუთრებით ფენტეზისა და ფანტასტიკაში ძალიან აქტუალურია გამოგონილი, ხელოვნური ენების გამოტენება. საინტერესოა, რომ ასეთი გამოგონილი ენა ქართულ ლიტერატურაში საკმაოდ ადრე გვხვდება, ალექსანდრე აბაშელის ცნობილ ფანტასტიკურ რომანში „ქალი სარკეში“, მარსელი ქალი სწორედ მარსულ ენაზე ლაპარაკობს:

„კამარელი მივარდა აპარატს და საჩქაროდ თავზე წამოიცვა.

იმავე წუთს ყურები აევსო დამატკბობელი ხმით: ქალი ლაპარაკობდა. მაგრამ სიტყვები იყო გაუგებარი: ,,შანორ დენ ობრა ვენ გარა ობრან სანორენ ლარგო”, თითქოს მღეროდა უცნაურ სიტყვებს და ნათლით მოსილ სახის ელვარებას აფრქვევდა ეკრანზე.“

7  

მეოცე საუკუნის ქართული ლიტერატურა განსაკუთრებით გამოირჩეოდა მიმდინარეობების სიმრავლით, მათ შორის, ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო მიმდინარეობა ფუტურიზმი იყო. აი, ქართული ფუტურიზმის მანიფესტიც, რომელსაც ხელს აწერენ ნიკოლოზ თავდგირიძე, აკაკი ბელიაშვილი, დავით გაჩეჩილაძე, ბესარიონ ჟღენტი, სიმონ ჩიქოვანი, გრიგოლ ორაგველიძე, პოლ ნოზაძე, ალექსანდრე გაბესკირია, მზია ერისთავი:

„ვაცხადებთ ყველასათვის:უარყოფთ წარსულს, რადგან იგი არის სამლოცველო ბებრების და მომაკვდავების.საუკუნეებით იცქირებოდნენ უკან და საუკუნობითვე დარჩა საქართველო მომავლის გარეშე.ქართული პოეზიის დამახასიათებელი თვისება იქნება გაქანება, სითამამე და ამბოხება.ქართული სული არასდროს არ იყო დატვირთული ცრემლებით.“

ავტორი: „საბა"